آشنایی با مبانی پایه تئاتر

با چند تا اصطلاح اساسی تو تئاتر آشنا بشیم بد نیس! 

الان می خوایم سن، پرده، صحنه، آوانسن، نویسنده، کارگردان، بازیگر، میزانسن، دیالوگ، مونولوگ، میمیک چهره، دکور، گریم، افکت و انواع نور رو بشناسیم.

1- سن: محلی است که در آن نمایش از روی متن نمایشی تمرین و در نهایت اجرا می شود و اغلب بصورت سکویی بالاتر از سصح دید تماشاچی و در برخی اوقات در میان آن ها ساخته می گردد.

2- پرده: هر نمایش به قسمت هایی تقسیم می شود. اگر هر قسمت با باز و بسته شدن پرده اعلام شود، به هر قسمت یک پرده می گویند. یک نمایشنامه می تواند یک پرده یا بیشتر باشد.

3- صحنه: قسمتی از نمایش را که از پرده کوچکتر است و با روشن و خاموش شدن نور اعلام می شود صحنه می گویند.

4- آوانسن: بخش جلویی هر صحنه را که اغلب بصورت نیم دایره طراحی و ساخته می شود را گویند. آوانسن مهم ترین قسمت یک صحنه است و هر چند در برخی مواقع با تمهیدات تئاتری می توانیم بخش انتهایی صحنه را مهم نمایش دهیم؛ مثلا با نورپردازی موضعی انتهای صحنه، که اهمیت آن را نشان می دهد اما حقیقتا مهم ترین بخش صحنه بدلیل نزدیکی با تماشاچی همان آوانسن است.

5- نویسنده: کسی است که بدلایل شخصی یا غیر شخصی متنی را برای اجرا یا ثبت در تاریخ می نویسد. این متن می تواند در قالب داستان کوتاه، رمان یا داستان بلند و نمایشنامه که از جمله متون اصلی ادبی هستند> بگنجد.

6- کارگردان: وی کسی است که مسئولیت اساسی اجرای یک نمایش را از تدارک مراحل آغازین تا اتمام اجرا را بر عهده دارد و مسئول مطالعه متن، انتخاب بازیگران، تقسیم نقش ها و…تامراحل دیگر نظیر طراحی جزئیات حرکات بازیگران و… می باشد.

7- بازیگر: کسی است که مسئول اجرای حرکات و … محوله توسط کارگردان به منظور ایفای یک نقش هنری است.

8- میزانسن: به مجموعه حرکاتی که یک بازیگر به طراحی و دستور کارگردان در صحنه اجرا می نماید می گویند.

9- دیالوگ: کلیه ی گفتگوهای دو یا چند نفره بازیگران در نمایش که معمولا با احساسات گوناگون همراه است دیالوگ می گویند. دیالوگ بیشتر بصورت برون گرا ادا می شود.

10- مونولوگ: مجموعه گفتگوها و زمزمه هایی که یک بازیگر با خود دارد را مونولوگ گویند.

11- میمیک چهره: به حرکات ریز چهره ی بازیگر اطلاق می گردد.

12- دکور: هر آنچه که در یک نمایش به عنوان ابزار صحنه در معرض دید تماشاچی قرار می گیرد دکور است و برای آن دو مسئولیت مهم طراحی دکور و ساخت و اجرای آن متصور است که دو وظیفه و سمت طراح دکور و سازنده دکور عناوین آن می باشند. فردی که کار دکور انجام می دهد دکوراتور نام دارد.

13- گریم: به عمل چهره پردازی بازیگران در نمایش گویند و دو مسئول طراحی گریم و اجرای آن برای گریم و چهره پردازی مقرر شده است که در اکثر مواقع در نمایش های آماتوری به صورت تخصصی طراحی و اجرا نمی شود. این عمل با استفاده از وسایلی میسر است که کار با هر یک تخصص ویژه ای را می طلبد و نقش آن در نمایش بسیار بنیادی است. در نمایش های سطحی وآماتور از وسایلی شبیه ابزار های آرایش زنان مثل کرم سفیدکننده، مدادسیاه و قهوه ای، ماتیک های قرمز و قهوه ای و... استفاده می شود که تقریبا شکل بازیگران در چهره ی فرد نقاشی می شود! برای پاک کردن گریم قبل از شستن ضروری است با شیر پاک کن و پنبه گریم از چهره زدوده شود و سپس با آب و صابون شسته گردد.

14- افکت: به کلیه ی محیطی که ممکن به صورت زنده یا توسط دستگاه پخش صوت در نمایش اجرا گردد افکت گویند و صداهایی مثل رعد وبرق، خش خش خرد شدن برگ زیر پای بازیگر، شلیک گلوله، ترمز ماشین، زوزه ی حیوانات وحشی یا باد و… که در برخی نمایش ها لازم هستند می گویند.

15- نور: به دلیل اهمیت این مبحث آنرا به عنوان یک بحث نیمه تخصصی مطرح می نمایم.

از آن جایی که نمایش در بیشتر اوقات در محلی سرپوشیده تمرین و اجرا می شود بحث نور یکی ار کلیدی ترین مباحث است که هر فرد تئاتری بایستی تا حدی با آن آشنا باشد.

نور عمومی: این نور از روبه رو به صحنه تابانده می شود. نور عمومی باعث ایجاد سایه می شود و فاقد قابلیت ایجاد بعد است ولی آن قدر اهمیت دارد که می شود از این کاستی های آن صرف نظر کرد. زاویه ی تابش نور عمومی بین 25-45 درجه است.

نور جانبی: این نور از چپ و راست به صحنه تابانده می شود. تاحدودی از سایه هایی که توسط نور عمومی ایجاد شده است، می کاهد و خاصیت 3 بعدی به اجسام می دهد. زاویه ی تابش این نور هم 25-45 درجه است.

نور پشت: از بالا و پشت بازیگران به سمت تماشاچیان تابیده می شود و از دید تماشاچی به صورت کامل مخفی هست و سایه های ایجاد شده به وسیله نور عمومی و جانبی را از بین می برد.

نور موضعی: این نور برای تاکید بر روی بخش خاصی از صحنه -خواه انسانی خواه غیر انسانی- کاربرد دارد. با استفاده از این نور می توان انتهای صحنه را بسیار مهم تر از آوانسن جلوه داد.

حتما باید توجه کرد که نور های استفاده شده باید بسیار ملایم باشند و حتما از ایجاد سایه که باعث بر هم زدن تمرکز بازیگر و مخاطب شود جلوگیری کرد.

پ.ن: خوشحال میشم اگه نکته ای در مورد این مطلب دارین به ما بگین. سپاس!