ملودرام چیست؟

اصطلاح ملودرام (melodrama) از دو واژه یونانی «ملوس» به معنای آهنگ و آواز و «دراما» به معنای عمل نمایشی ترکیب یافته است. این سبک نمایشی آمیزه ای است از ریتم و هارمونی و بازی بدنی بازیگر که در آن «بازیگران میخندند و میخندانند، گریه میکنند و میگریانند، زندگی میکنند، میمیرند و از مجموع این اعمال تماشاگران را دگرگون میسازند.» به عبارتی تماشاگر را بدون چون و چرا متأثر میکنند.

ملودرام سبکی نمایشی است که . . . ترکیبی از چندین عنصر متضاد و متفاوت است. این اصطلاح که بیشتر در تئاتر رایج بوده واژه ای آشنا برای هنرهای دیگر هم محسوب میشود. در ادبیات، سینما و به تازگی رادیو و تلویزیون ... ملودرام جایگاه ویژه ای دارد؛ اگر چه در اصل به شعر یا نثری گفته میشد که با همراهی موسیقی بیان شود. در معنای رایج طی چند سده اخیر نمایش هایی را ملودرام میگویند که از ویژگی های اصلی آن، مبالغه بازیگران، حسی بودن، کشمکش های عاطفی اغراق آمیز، نقطه اوج هیجان انگیز و توجه بیشتر به گفت وگو، تصویرپردازی، حادثه سازی و تنش است. این نوع نمایش ممکن است به همراهی موسیقی یا بدون آن اجرا شود.

ملودرام در سرزمین های مختلف و شیوه های متفاوت تئاتری ساختارهای مختلفی هم داشته است. مثلاً در دوران جدید، در کشور ایتالیا بین اپرا و ملودرام وجه تمایزی وجود نداشت. تلفیق موسیقی و نمایش هم صرفاً با اهداف احیای نمایش کلاسیک انجام میپذیرفت. در سده هجدهم درام نویسان فرانسوی در نمایشنامه ها بیشتر بر موسیقی، احساس گرایی و هیجان آفرینی، مناظر خنده آور و پایان خوش تأکید داشتند. گاه نیز ملودرام، جدال شرارت و فضیلت را درگیری قهرمان مثبت درام با شخصیت شریر تجسم میبخشد. سبک نیرومند و صریح بازنگری نیز بر این جدال تأکیدی آشکار داشت. در سده نوزدهم در انگلستان ملودرام شکوفایی و تکامل چشمگیری یافت و مضامین آن از موضوع های ماورای طبیعی تا مسائل روزمره زندگی را در برگرفت. در این نمایش ها اسکلت های اشباح را به گونه ای به کار میبرند که تماشاگران را بترسانند و به این ترتیب با نمایش مناظری از دسیسه های یک نقش منفی، خشم تماشاگران را برمی انگیختند. در پایان سده نوزدهم برخی از نمایشنامه نویسان عناصر ملودرام را وارد نمایشنامه کردند که باعث شد نثری پرکنایه و بی پروا در متون نمایش رواج یابد. عده ای دیگر با بذله پردازی و رعایت آداب سخن موضوع نمایش را در جهت هدف های خویش و خنداندن اهل تئاتر پیش بردند.